Μοντέλα ένταξης των ΤΠΕ στην εκπαίδευση

Μοντέλα ένταξης των ΤΠΕ στην εκπαίδευση :

ΤΠΕ: Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών

(ICT: Information and Communications Technologies).

◦                  Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζονται:
- οι τεχνολογίες που επιτρέπουν την επεξεργασία και τη μετάδοση μιας ποικιλίας μορφών αναπαράστασης της πληροφορίας (σύμβολα, εικόνες, ήχοι, βίντεο) και αφετέρου
- τα μέσα που είναι φορείς αυτών των άυλων μηνυμάτων.

Από πού εξαρτάται η ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση;

—       το πρόγραμμα σπουδών

◦        Μπορεί να αλλάξει κάτι και πώς; 

—       το επίπεδο εκπαίδευσης που αφορά η εισαγωγή και η ένταξη

◦        δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, πανεπιστήμιο

—       τους προς επίτευξη διδακτικούς και γνωστικούς στόχους

◦        Στόχοι χαμηλού επιπέδου (τι), στόχοι υψηλού επιπέδου (πώς και γιατί)

—       τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές συγκυρίες, την περίοδο της ένταξης

◦        Κόστος, κλπ.

—       το επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης

—       τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές θεωρήσεις των πρωτεργατών της ένταξης.

Οι διάφορες φάσεις της εισαγωγής και της ένταξης των ΤΠΕ

◦        1. η περίοδος της εκπαιδευτικής τεχνολογίας και των διδακτικών μηχανών (πριν το 1970),

◦        2. η πληροφορική προσέγγιση (1970-1980),

◦        3. η πληροφορική ως μέσο και
ως αντικείμενο εκπαίδευσης (1980-1989),

◦        4. οι ΤΠΕ ως μέσο διδασκαλίας και μάθησης (μετά το 1990).

Πρόδρομος όλων των σταδίων που σχετίζονται με την ένταξη των υπολογιστών και των ΤΠΕ στην εκπαίδευση (εισαγωγική φάση) :

Η περίοδος της εκπαιδευτικής τεχνολογίας

Μέσα (Media) και τεχνολογίες (πριν το 1970)

—       π.χ. Κινηματογράφος, Ραδιόφωνο, Εκπαιδευτική τηλεόραση, κλπ.

—       Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την προβληματική των διδακτικών μηχανών 

Κατόπιν αναπτύσσονται προβληματισμοί σε 3 άξονες :

◦        1.Η πληροφορική και οι ΤΠΕ ως αυτόνoμo γνωστικό αντικείμενο
που μπoρεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα σπουδών και να διδαχθεί σε διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης.

◦        2. Η πληροφορική και οι ΤΠΕ ως μέσo γνώσης, έρευνας και μάθησης
που διαπερνά όλα τα γνωστικά αντικείμενα.

◦        3. Η πληροφορική και οι ΤΠΕ ως στoιχείo της γενικής κουλτoύρας αλλά και κοινωνικό φαινόμενο.

Με βάση τους παραπάνω προβληματισμούς αναπτύσσονται τα εξής μοντέλα :

—       1.ΤΠΕ ως αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο: διδασκαλία τη πληροφορικής

       Τεχνοκεντρική προσέγγιση

—       2. μέσα σε (και από) όλα τα μαθήματα

          ως έκφραση μιας ολιστικής, διαθεματικής προσέγγισης της μάθησης
          Ολοκληρωμένη προσέγγιση

—       3. ως συνδυασμός των δύο προηγούμενων προσεγγίσεων (διδάσκω πληροφορική - διδάσκω και μαθαίνω με την πληροφορική)
  Πραγματολογική προσέγγιση

1.Τεχνοκεντρικό πρότυπο

Κυριάρχησε κατά τη δεκαετία του 1970, κυρίως στις υψηλότερες βαθμίδες της εκπαίδευσης και σήμαινε την καθιέρωση μαθήματος ή μαθημάτων πληροφορικής στο πρόγραμμα σπουδών.Από τη στιγμή που ένα νέο μάθημα καθιερώνεται στο αναλυτικό πρόγραμμα, είναι εύλογο να τεθούν και τα συνακόλουθα ερωτήματα που αφορούν:

- στο περιεχόμενό του,
- στους στόχους του,
- στα ερωτήματα που θέτει η διδασκαλία του, και συνεπώς
- στην ύπαρξη μιας διδακτικής του προσέγγισης. 

2. Ολοκληρωμένο πρότυπο: Η πληροφορική και οι ΤΠΕ σε όλο το εύρος του αναλυτικού προγράμματος.Αποκαλείται και ενσωματωμένο (integrated) πρότυπο και σημαίνει ένταξη και ενσωμάτωση των ΤΠΕ μέσα σε όλα τα μαθήματα ως έκφραση μιας ολιστικής, διαθεματικής προσέγγισης της μάθησης Εμφανίστηκε σχετικά πρόσφατα και χαρακτηρίζεται από το ότι η διδασκαλία της χρήσης των τεχνολογιών και η χρήση τους ενσωματώνεται στα επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του προγράμματος σπουδών
Αποδίδεται και με τον όρο Οριζόντια ή Ολιστική προσέγγιση

Οι ΤΠΕ αποτελούν βασικό εργαλείο διδασκαλίας και μάθησης σε όλο το εύρος του προγράμματος σπουδών

Τα θέματα που αφορούν στους υπολογιστές και στις ΤΠΕ γενικότερα,

◦        διδάσκονται μέσα από όλα τα γνωστικά αντικείμενα του σχολείου

◦        και δεν συνιστούν ιδιαίτερο γνωστικό αντικείμενο.

◦        Οι υποστηρικτές αυτής της προσέγγισης πιστεύουν ότι:
η διασπορά της διδασκαλίας και της χρήσης της πληροφορικής σε όλο το φάσμα του προγράμματος σπουδών και όχι η ένταξή του σε ένα ιδιαίτερο αντικείμενο μπορεί να βοηθήσει την ουσιαστική και από κοινού δημιουργική συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία.

◦        Προϋποθέτει σημαντικά διαφορετικές εκπαιδευτικές αντιλήψεις,
- τόσο στην επιλογή της γνώσης και της διδακτικής πρακτικής όσο και
- στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών και
- στην υλικοτεχνική υποδομή.

◦        Οι ανατροπές που θα προκαλέσει στο πρόγραμμα σπουδών η εφαρμογή της προσέγγισης αυτής,
την καθιστούν βραχυπρόθεσμα μη εφαρμόσιμη.

3.Πραγματολογικό πρότυπο

◦        Συνιστά συνδυασμό των προηγούμενων προσεγγίσεων ή μοντέλων
(Τεχνοκεντρικό - Ολοκληρωμένο).

◦        Μεταβατική, «εφικτή» λύση απαραίτητη για ένα τουλάχιστον χρονικό διάστημα μέχρι την πλήρη ένταξη (με τη λογική της ενσωμάτωσης) των τεχνολογιών σε όλο το αναλυτικό πρόγραμμα. Το πρότυπο αυτό, χαρακτηρίζεται από τη διδασκαλία ενός (τουλάχιστον) αμιγούς μαθήματος γενικών γνώσεων πληροφορικής και την προοδευτική ένταξη της χρήσης
των ΤΠΕ ως μέσο στήριξης της μαθησιακής διαδικασίας στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα του προγράμματος σπουδών.

—       Στη βιβλιογραφία αποδίδεται και με τον όρο εφικτή ή μικτή προσέγγιση.
 

—       Η έμφαση στα πλαίσια αυτής της προσέγγισης, δίνεται στις γνωστικές και τις κοινωνικές διαστάσεις της χρήσης της πληροφορικής
στην εκπαιδευτική διαδικασία.

—       Η προσέγγιση αυτή γνώρισε πολλές διακυμάνσεις πριν σταθεροποιηθεί στους προσανατολισμούς αναφορικά με τη χρήση του πληροφορικού μέσου.

◦